Uciążliwe odory. Zdrowie ludzi podlega ochronie – orzekł sąd administracyjny

Uciążliwe odory to okoliczności, które muszą być należycie zbadane przed wydaniem środowiskowych uwarunkowań – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie (sygn. akt. II SA/Kr 407/16).

Pogarszanie zapachowej jakości powietrza jest niedopuszczalne

Do uzgodnienia warunków środowiskowych nie wystarczy wykonanie obliczeń emisji amoniaku i siarkowodoru bez przedstawienia rozwiązań organizacyjno-technicznych dotyczących emisji odoru.

Uciążliwe odory i prawo do ochrony wiąże się z podstawową zasadą ochrony środowiska – zasadą przezorności, czyli zapobiegania szkodom przed ich powstaniem. Sąd Administracyjny stanowczo podkreślił w orzeczeniu z dnia 24.05.2015 roku (sygn. akt SA/Kr 113/15), że podmiot korzystający ze środowiska nie może negatywnie oddziaływać na środowisko pogarszając stan zapachowej jakości powietrza, gdyż ten aspekt jakości powietrza podlega ochronie.

Zdrowie ludzi podlega ochronie

Poprzez oddziaływanie na środowisko rozumie się również oddziaływanie na zdrowie ludzi. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje zdrowie nie tylko jako całkowity brak choroby czy kalectwa, ale także stan pełnego fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu (dobrego samopoczucia). Oznacza to, że działalność powodująca uciążliwość zapachową negatywnie oddziałuje na środowisko, które jest rozumiane tu jako zdrowie ludzi mieszkających w otoczeniu inwestycji.

Jak zauważył sąd, „(…) poza wszelkim sporem bowiem pozostaje, że choć intensywny smród pochodzący z hodowli trzody chlewnej zapewne nie wpływa na zdrowie fizyczne człowieka (nie wywołuje np. bezpośredniego zagrożenia zatruciem), to jednak niewątpliwie czyni codzienne życie sąsiadów nieznośnym, również dlatego, że nie jest to uciążliwość chwilowa czy krótkotrwała, ale ciągła”. Życie i zdrowie człowieka korzysta z ochrony prawnej, w tym również przed negatywnym oddziaływaniem szkodliwych odorów.

Prawo do poszanowania mieszkania

Każdy człowiek ma prawo do poszanowania mieszkania w rozumieniu nie tylko właściwej przestrzeni fizycznej, lecz także niezakłóconego korzystania z tej przestrzeni. Prawo człowieka do poszanowania mieszkania wynika z artykułu 8. Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Z kolei na właścicielu nieruchomości ciąży obowiązek powstrzymania się od działań, które zakłócają korzystanie z nieruchomości sąsiednich. W tym również działań o charakterze niematerialnym i niefizycznym, takich jak hałas, zanieczyszczenie, wyziewy i inne ingerencje.

Jak to wygląda w praktyce? Emisje odorów często wykraczają poza teren inwestycji i stanowią podłoże konfliktów społecznych. Mogą też poważnie naruszać prawo osoby do poszanowania jej mieszkania, jeśli nie może ona swobodnie z niego korzystać.

W takiej sytuacji inwestor ma obowiązek uszanowania prawa sąsiadów do życia bez uciążliwych odorów i powstrzymania się od działań, które je generują.